"Give a man a fish and you feed him for a day; teach a man to fish and you feed him for a lifetime"
แปลตรงตัวได้ว่า “ถ้าท่านให้ปลาแก่เขา เขาจะมีปลากินเพียงแค่วันเดียวแต่ถ้าท่านสอนวิธีจับปลาให้เขา เขาจะมีปลากินตลอดชีวิต”
แต่ความหมายจริง ๆ โดยนัยแล้วคือเป็นการพูดถึง "ทำอย่างไรเราจะให้คนที่เราช่วยเหลือนั้นสามารถพึ่งพาตนเองได้" โดยการยกเรื่องปลาเป็นตัวอย่าง ลองนึกดูนะคะ ถ้าเราเจอคนๆนึงที่กำลังหิวมากๆ เราเอาปลาให้เขากิน วันนี้เขาอาจจะอิ่ม แต่พรุ่งนี้เขาก็ต้องหิวใหม่ เราก็ต้องได้หาปลามาให้เข้ากินทุกๆวัน ถ้าเราไม่อยู่แล้ว เขาก็จะไม่มีปลากินอีกต่อไป ก็ต้องหิวตาย แต่ถ้าเราสอนวิธีหาปลาให้เขา ถึงแม้ว่าเราจะไม่อยู่แล้ว เขาก็สามารถจับปลามากินได้เอง ไม่มีทางอดตาย
สำนวนนี้ เริ่มใช้ครั้งแรกเมื่อ 200 กว่าปีมาแล้ว ซึ่งก็น่าจะปี 1885 โดย นักเขียนชื่อ Anne Isabella Thackeray Ritchie ในนิยายเรื่อง Mrs. Dymond โดย Anne เขียนไว้ว่า
" ......but I suppose the Patron meant that if you give a man a fish he is hungry again in an hour. If you teach him to catch a fish you do him a good turn..... "
และสุภาษิตดังกล่าวนั้น สามารถตีความนำมาเป็นข้อคิดกับเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับชีวิตจริงของคนเราได้แทบทุกเรื่องทีเดียว เช่น
1. เรื่องในครอบครัว ทรัพย์สมบัติที่พ่อแม่มีอยู่ถ้าคอยแต่จะแจกจ่ายให้ลูกๆ ใช้อย่างเดียวไม่นานเดี๋ยวก็หมดไป แต่ถ้าพ่อแม่สอนวิธีหาเงินให้ลูกด้วยเขาก็จะมีเงินใช้ไปตลอดชีวิต ซึ่งการที่พ่อแม่ส่งให้ลูกเรียนหนังสือ สอนวิชาชีพให้ ก็คือ “สอนวิธีจับปลา” ให้ลูกนั่นเอง
2. เรื่องการสอน การที่ครูสอนวิชาการให้ลูกศิษย์ก็คือ การสอนวิธีจับปลาให้ลูกศิษย์
3. เรื่องในชีวิตจริง การที่เราจะช่วยเหลือใครนั้น เราต้องช่วยเหลือเพื่อให้เขาช่วยเหลือตัวเองได้ไม่ใช่ช่วยเหลือเพื่อให้เขามาขอความช่วยเหลือจากเราบ่อยๆ ดังนั้น ถ้าจะช่วยเหลือเรื่องอะไรก็ต้องให้คำแนะนำแก่เขาด้วยเพื่อให้เขาสามารถพึ่งตัวเองได้ในโอกาสต่อไป เช่น มีคนมาขอให้เราช่วยแก้ปัญหาเรื่องคอมพิวเตอร์ให้เขาแทนที่เราจะนั่งแก้ให้เขาอย่างเดียว เราก็เรียกเขามาดูและอธิบายให้ฟังว่าปัญหามันเป็นอย่างนี้ ต่อไปถ้าปัญหานี้เกิดขึ้นอีก ก็ต้องทำแบบนี้จดวิธีการไว้ให้เลย เรียกว่า สอนวิธีจับปลาให้
นอกจากสอนวิธีจับปลา ยังต้องสอนวิธีเก็บรักษาปลาที่หามาได้ วิธีปรุงอาหาร ถนอมอาหารมิฉะนั้นเขาก็จะไม่มีปลากินในช่วงฤดูมรสุมที่ออกหาปลาไม่ได้ สอนวิธีเอาปลาไปขาย เพื่อจะได้ไม่ต้องกินแต่ปลาไปตลอด ....
มองมาที่ การพัฒนาคน ... หากเราให้เป็นของ เป็นเงิน ไม่ว่าจะครั้งเดียว หรือขึ้นเงินเดือนกี่ร้อยกี่พันบาท ก็เปรียบเสมือนการให้ปลา หากเราเพิ่มพูนวิชาชีพ ทักษะการทำงานแก่เขา ก็เปรียบเสมือนการสอนจับปลา ....
If you give someone a fish, they eat for a day.
If you teach someone to fish, they can feed themselves until the water is contaminated or the shoreline is seized for development.
If you teach someone to think critically and be politically conscious, then whatever the challenge, they can organize with their peers and stand up for their interests
เพราะฉะนั้นคนที่เป็นพ่อ แม่ หรือว่า ครูบาอาจารย์ เวลาลูกๆหรือว่านักเรียนเจอปัญหา ก็อย่าเพิ่งเสนอวิธีแก้ปัญหาให้โดยตรงนะคะ ลองสอนให้เขาคิดดูก่อนว่าควรจะแก้ปัญหานี้ได้ยังไง ต่อไปเขาก็จะได้คิดเองเป็น แก้ไขปัญหาด้วยตัวเองเป็นค่ะ
แต่สิ่งสำคัญก็คือว่า เขาจะยอมเรียนรู้วิธีจับปลาที่เราจะสอนให้เขาหรือเปล่าและเขาขยันพอที่จะเรียนรู้หรือไม่ คนบางคนก็อยากได้ปลามาง่ายๆโดยไม่ต้องไปลงจับให้เปลืองแรง วิธีง่ายๆ สำหรับเขาก็คือ “การขอ” แล้วเราจะทำอย่างไรล่ะ ถ้าเขาไม่ยอมเรียนรู้วิธีจับปลาที่เราอยากสอนให้ ?
…วันนี้มีใครมาสอนวิธีจับปลาให้ท่านบ้างหรือยัง ? Does anyone teach you how to fish?
และตัวท่านเองได้สอนวิธีจับปลาให้ใครบ้างหรือยัง?… And, have you taught anyone how to fish yet?
ดัดแปลง แก้ไข จาก http://mblog.manager.co.th/chonsuri...
